قارچ در سراسر جهان خوراکی محبوب، سالم، غنیشده از مواد مغذی محیطی بوده و دارای طعمی بسیار خوشمزه میباشد. این در حالی است که پرورش قارچ دکمهای نیازمند مجموعهای از تجهیزات و مراکز تولید است که خود یک چالش بهحساب میآید. از زمانهای بسیار دور، در مناطقی که دارای آب و هوای خاصی بوده اقدام به پرورش قارچ میشد، مانند مناطق سنگی که از لحاظ جغرافیایی مناسب باشند. این روزها صنعتی شدن زندگی سبب شده است تا عمل کشت و فراوری نیز به گونهای دیگر انجام، و به سرعت آن افزوده شود. در مقاله پیش رو سعی خواهیم کرد تا شما را با روش کشت رایج این روزها یعنی استفاده از کانکس پرورش قارچ بیشتر آشنا کنیم و بتوانیم راهنماییهای خوبی ارائه دهیم. با ما همراه باشید تا هر آنچه از کانکس پرورش قارچ را میخواهید بدانید.
چرا کانکس پرورش قارچ؟
کانکس پرورش قارچ بسیار ساده است و راحت ساخته می شود و نیاز شما را برای شغل پرسود و درآمد از طریق پروش قارچ به راحتی برطرف خواهد کرد و هدف از خرید کانکس برای پرورش قارچ ، آسان ساختن پرورش قارچ و کاهش فضای لازم برای کشت قارچ و کاهش هزینه های اولیه و افزایش سود می باشد که امروزه طرفداران زیادی دارد.
و از دلایل دیگر آن این است که محیطی پوشیده که کنترل و گردش هوا در آن ساده است.
کانکس قارچ airwasher یا هواسازی ، دستگاه تولید رطوبت و مه پاش و دستگاه الکتروسونیک برای فراهم سازی شرایط محیطی مخصوص برای کشت قارچ را دارد و معمولا قارچ دکمه ای و صدفی در آن پرورش داده می شود.
درنتیجه نیاز است تا این محیط عایق باشد و کانکس پرورش قارچ در این زمینه بسیار کارآمدتر از سالنهای پرورش عمل کرده و نسبت به چادرهای برزنتی که روی سالن کشیده میشود عمر بسیار زیادی دارد.
سالن پرورش قارچ هزینه زیادی دارد و برای شروع کار با سرمایه کم بهتر است از کانکس قارچ استفاده شود تا هزینه ها کاهش یافته و بهترین نتیجه را بدست آوریم.

مهمترین دلیل استفاده از کانکسهای پرورش قارچ
یکی از مهمترین تفاوت بین سالن پرورش قارچ با کانکس پرورش قارچ کنترل دمای محیط می باشد.
قارچ به تغییر دمای محیط حساس است و در سرعت رشد و باروری آن تاثیر می گذارد و همین طور کشور ایران هم دارای فصول مختلف آب و هوایی است بنابراین نباید اختلاف دمایی بالایی در محیط های کشت قارچ وجود داشته باشد.
سالن های پرورش قارچ دارای سقف هایی با ارتفاع ۴.۵ متر می باشند که پرورش دهندگان سالنی ممکن است با بی توجهی به مسئله سوخت و کنترل دما سرمایه خود را از دست بدهند.
بنابراین بهترین گزینه برای پرورش قارچ کانکس می باشد زیرا میزان خرابی آن کمتر است و عمر بالایی دارد و کنترل دمای آن راحتتر است و مقاومت بالایی در برابر شرایط آب و هوایی و مسائل طبیعی دارد و هزینه های نگهداری آن بسیار پایین است.
ابعاد کانکس پرورش قارچ
ابعاد این سازه معمولا ۱۸ متر طول، ۷.۵ متر عرض و ۳ متر ارتفاع دارد و ظرفیت آن ۲۲ تن کمپوست میباشد تا حالت اقتصادی و سوددهی داشته باشد ولی می توان در هر ابعادی که مشتری نیاز دارد ساخت.
نحوه ساخت و مشخصات کانکسهای پرورش قارچ چگونه است؟
مهمترین اصل این است که سقف سالن باید عایق باشد و از پشم شیشه، ورقهای عایق، دیوارههای دوبل و عایق از جنس گالوانیزه یا غیره که در برابر گرما و سرما مقاومت زیادی داشته باشد استفاده کرد باید طوری تهویه هوا را کنترل کرد که میزان هوای مرده کم بوده و گردش مناسبی داشته باشد.
استفاده از ساندویچ پانل ها و استفاده از صفحات استیل با پوششهای پلی اورتان میتواند عایق مناسبی باشد و باید از نفوذ آفات نیز با استفاده از عایقبندی درست به داخل کانکسهای پرورش قارچ جلوگیری کرد.
نکته مهم زه کشی و شبکه فاضلاب کف میباشد تا آبهای اضافی را بتوان از آن خارج و محیط تمیزی را ایجاد کرد. نکته مهمتری دیگر درزگیری منافذ است تا با استفاده از توریهای ساده یا مخصوص از نفوذ و ورود حشرات به داخل جلوگیری کرد.
استفاده از پروفیلهای آلومینیومی ضد زنگ برای قفسهبندی طبق استاندارد بینالمللی پیشنهاد میشود زیرا کار پرورش قارچ را سادهتر مینماید.

ساندویچ پانل در کانکس پرورش قارچ
در طراحی و ساخت ساندویچ پانل به گونه ای است که بتوانند در برابر نفوذ آب و همچنین بخار آب مقاومت داشته باشند و دچار زنگ زدگی نشوند. زیرا برای پرورش قارچ میزان رطوبت باید بین 70 تا 90 درصد باشد و به دلیل اینکه ورق ساندویچ پانل بیرونی ترین لایه آن میباشد باید در برابر این دما و رطومت مقاوم باشد.
ضخامتی که برای ساندویچ پانل ها در نظر گرفته شده است 7 سانتی متر است. به این دلیل که از هدر رفتن انرژی از سقف جلوگیری کند. طراحی آن دو طبقه است به نحوی که سقف قسمت داخلی شیب ندارد و سقف خارجی آن به صورت شیب دار است تا از تابش مستقیم نور خورشید جلوگیری کند.
شکل ظاهری ساندویچ پنل ها در کانکس پرورش قارچ
ابعاد کانکس های پرورش قارش به صورت مستطیل 1 به 3 ساخته شده است. زیرا این ابعاد برای تعبیه لوله ها بسیار مناسب تر است و مجاری بدون انحنا خواهند بود که باعث میشود شرایط محیطی داخل سالن در حالت یکنواختی تنظیم شوند.
- اگر شکل ظاهری سقف سالن صاف باشد از چکه کردن آب در اثر میعان و کاهش دما وجود ندارد و بازدهی کارافزایش می یابد.
- اگر سقف به صورت منحنی باشد هوا به خوبی جریان پیدا میکند و هوای مرده ایجاد نخواهد شد.
عایق بندی ساندویچ پانل در کانکس پرورش قارچ
یکی از مهمترین دلایلی که از ساندویچ پنل برای کانکس های پرورش قارچ استفاده میشود، عایق بندی مناسب سالنها و کاهش هزینههای ناشی از کنترل دما است. ساندویچ پانل پلاستی سول با ساختاری از فولاد گالوانیزه و یا آلوزینک و همچنین با ترکیبی از پوششهای آلی پلاستی سول، می تواند تمام نیازهای این نوع از سالنها را برطرف کند.
استانداردهایی که در ساخت کانکس پرورش قارچ باید رعایت شود:
- حرارت محیط کشت در سالن باید بین ۱۵ تا ۱۸ درجه سانتی گراد و در مرحله ریسه دوانی بین ۲۱ تا ۲۷ درجه سانتی گراد ثابت باقی بماند.
- سالن باید از تهویه مناسب و منابع تامین انرژی مانند برق و آب در صورت لازم برخوردار باشد.
- کانکس پرورش قارچ باید به گونه طراحی شده باشند که بتوان آنهارا به راحتی تمیز و ضدعفونی کرد .
- طراحی کانکس پرورش قارچ اینگونه است که بتوانند عایق حرارتی و رطوبت مناسبی را داشته باشند همچنین برای ورود خروج هوا از دستگاه هواساز و دریچه ها استفاده می شود.
- کف این سالنها باید از مقاومت کافی برای نصب طبقات کشت برخوردار باشد و مانند سدی در برابر نفوذ آب و رطوبت نقش داشته باشد.
- نکته بسیار مهم در ساخت اینگونه کانکس اجزایی است که در هنگام ساخت به کار رفته است به این دلیل که نباید تاثیر منفی بر کیفیت رنگ و بو قارچ ها داشته باشند .
- کانکس های پیش ساخته پرورش قارچ باید شرایطی را داشته باشند تا بتوان در آن، دمای محیط را تنظیم نمود و همچنین مقاومت آن در برابر دمای بالا و دمای پختن بالا باشد.
سود این سرمایهگذاری در پرورش قارچ چقدر میباشد؟
سود معمولاً ۵۰ درصد است که به این صورت محاسبه میشود.
هر واحد کمپوست که یکتن بوده بسته به قیمت آن در روز محاسبهشده و در حال حاضر بین ۵۵۰ هزار تومان تا ۶۵۰ هزار تومان قیمت دارد و در حدود ۱۵۰ تا ۳۰۰ کیلو قارچ بسته به مهارت و تجهیزات میتوان از آن برداشت کرد.
حال یک سالن واحد را در نظر بگیریم که ۱۸*۷.۵ متر باشد، ۱۳۵ متر جا میخواهد و هزینه ساخت آن ۱۳۵ میلیون تومان است که ۲۲ تن ظرفیت دارد.
هزینه اجاره آن نیز بسیار پایین بوده و در محلهای دورافتاده شاید ماهی ۵۰۰ هزار تومان نیز نشود.
بهصورت کمینه:
۲۲۵ (متوسط، کیلو به ازای هر تن)*۲۲(تن کمپوست)*قیمت الآن بازار ۸۰۰۰ تومان خرید از کشاورز=۳۹.۶۰۰.۰۰۰ میلیون تومان در هر دو ماه که در سال میشود ۲۷۳.۶۰۰.۰۰۰ تومان.
حال هزینههای جاری:
۶۰۰.۰۰۰ هزار تومان*۲۲(تن کمپوست)=۱۳.۲۰۰.۰۰۰ میلیون تومان در سال هزینه کمپوست و بذر
۵۰۰.۰۰۰*۱۲=۶.۰۰۰.۰۰۰ میلیون تومان هزینه اجاره مثلاً در شهریار یا ملارد و یک زمین خالی.
۹.۰۰۰.۰۰۰*۱۲=هزینههای کارگر در ماه که میشود ۱.۸۰۰.۰۰۰ میلیون تومان البته کارگرها معمولا ۳ روز در ماه کاردارند و بقیه سرکشی است. هزینه ۶ کارگر.میزان کار یک روز ورد کمپوست، ۲ روز شک دهی و ۳ روز هم کاه بعدی برداشت است.
هزینه آب و برق و گاز در سال ۶.۰۰۰.۰۰۰ میلیون تومان.
هزینه ساخت کانکس ۱۳۵ میلیون تومان.(برای سال اول)
هزینه تجهیزات برودتی و گرمایشی دقیق ۴۰ میلیون تومان.(برای سال اول)
هزینه سمپاشی در سال ۱۰.۰۰۰.۰۰۰ میلیون تومان
حال محاسبه میزان سود:
۲۷۳.۶۰۰.۰۰۰-(۱۳.۲۰۰.۰۰۰+۶.۰۰۰.۰۰۰+۱.۸۰۰.۰۰۰+۶.۰۰۰.۰۰۰+۱۳۵.۰۰۰.۰۰۰+۴۰.۰۰۰.۰۰۰+۱۰.۰۰۰.۰۰۰)=۶۱.۶۰۰.۰۰
درواقع ۶۱.۰۰۰.۰۰۰ میلیون تومان در سال اول سوددهی دارد که میشود ماهی ۵ میلیون تومان که نکته این است، در سال اول شما سود خرید تجهیزات را درآورده و از سال دوم سود شما به سالی ۲۳۶.۶۰۰.۰۰۰ تبدیلشده و شما از سال دوم بودنِ افزایش هزینههای فروش و تولید ۱۹.۷۰۰.۰۰۰ میلیون تومان درآمد خواهید داشت.
[…] کانکس پرورش قارچ […]